Przygotowanie planu poprzedza zawsze dokładna inwentaryzacja i ocena stanu lasu. Leśnicy określają takie cechy lasu, jak struktura, budowa, wiek, skład gatunkowy, stan zdrowotny, warunki glebowo-siedliskowe itp. W działaniach przewidzianych do realizacji uwzględnia się cele gospodarki leśnej i funkcje, jakie pełnią lasy w urządzanym nadleśnictwie.

Współczesne plany gospodarowania na terenach leśnych wykonuje się, wykorzystując najnowsze osiągnięcia techniki.  Podstawowym narzędziem pracy jest tu leśna mapa numeryczna (LMN), będąca częścią systemu informacji przestrzennej (GIS). Mapa ta w sposób graficzny przetwarza i przedstawia dane zebrane podczas prac terenowych. Od lat w urządzaniu lasu stosuje się również coraz doskonalsze metody wykorzystywania zdjęć lotniczych i satelitarnych, które uzupełniają wyniki prac terenowych.

Czasami plan urządzenia lasu może być opracowywany na okres krótszy niż 10 lat. Dzieje się tak w uzasadnionych przypadkach, na przykład gdy wystąpią duże szkody lub klęski żywiołowe.

Plan urządzenia lasu powinien zawierać m.in.:

• opis lasów i gruntów przeznaczonych do zalesienia,
• analizę gospodarki leśnej w minionym okresie,
• program ochrony przyrody,
• określenie zadań związanych z pozyskaniem drewna, zalesieniami i odnowieniami, pielęgnacją i ochroną lasu, gospodarką łowiecką i tworzeniem infrastruktury leśnej (budynki, drogi).

Plan urządzenia lasu wykonywany jest na podstawie obowiązującej w Lasach Państwowych instrukcji.